Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7) là một ngày lễ kỉ niệm lớn của đất nước được tổ chức hàng năm nhằm tri ân, tưởng nhớ tới công lao to lớn của những người anh hùng đã làm nên lịch sử, đã không tiếc máu xương để đổi lấy nền độc lập, hòa bình của dân tộc. Là một biểu hiện cho truyền thống quý báu “uống nước nhớ nguồn”, là dịp để các thế hệ sau đền ơn đáp nghĩa với những người bước ra từ lịch sử – “Người cầm súng để ta được cầm bút, Người đi trong bóng tối để ta được đón ánh bình minh”. Trong bài viết này, GS Cosmetics sẽ cung cấp những thông tin về lịch sử hình thành và ý nghĩa của Ngày thương binh – liệt sĩ (27/7).
Giai đoạn từ năm 1945 tới năm 1954
Sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời. Khi ấy, chính quyền cách mạng Việt Nam vẫn còn non trẻ thì thực dân Pháp âm mưu xâm lược nước ta lần nữa. Với tinh thần và mục tiêu “Kiên quyết bảo vệ thành quả cách mạng, giữ gìn độc lập tự do”, quân và dân ta ở những nơi thực dân Pháp gây hấn đã chiến đấu anh dũng, ngăn chặn bàn tay đẫm máu tàn sát đồng bào ta của quân xâm lược. Trong cuộc chiến đấu này, nhiều chiến sĩ và đồng bào ta đã bị thương, có người đã vĩnh viễn nằm lại nơi chiến trường. Nhiều người mẹ cùng một lúc phải gánh chịu những nỗi đau không thể nào bù đắp – nỗi đau mất đi người chồng và người con ngoài mặt trận. Nhiều người vợ trẻ chỉ được hưởng hạnh phúc vợ chồng chưa trọn một ngày, rồi góa bụa cả đời. Không thể diễn tả được những thiệt thòi mất mát, những nỗi buồn tủi của người còn sống phải chịu đựng khi người thân của mình mất đi. Nhưng, cũng chính bằng lòng tiếc thương vô hạn ấy, người sống tự dặn lòng mình rằng: “Hãy sống sao cho xứng với người đã khuất”.
Hội giúp binh sĩ tử nạn (sau đổi tên là Hội giúp binh sĩ bị thương) được thành lập đầu tiên ở Thuận Hóa (Bình Trị Thiên), tiếp đó ở Hà Nội và nhiều tỉnh thành khác trên cả vào đầu năm 1946. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được mời làm hội trưởng danh dự của Hội giúp binh sĩ tử nạn.
Chiều ngày 11/7/1946, tại Nhà hát này đã có một buổi quyên góp quần áo, giày mũ cho chiến sĩ ngoài mặt trận, mở đầu cuộc vận động “mùa đông chiến sĩ”. Tại đây, Bác Hồ đã cởi chiếc áo rét đang mặc để tặng binh sĩ.
Khi kháng chiến toàn quốc bùng nổ vào ngày 19/12/1946, số lượng người bị thương và hy sinh tăng lên nhanh chóng. Đời sống của chiến sỹ và đồng bào ta gặp muôn vàn khó khăn. Theo Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhân dân cả nước đã nhất tề đứng dậy kháng chiến với tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Số người bị thương và hy sinh trong cuộc chiến ngày một tăng lên, đời sống của chiến sỹ, nhất là những chiến sỹ bị thương gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn. Từ thực tế đó, Đảng và Nhà nước ta đã đưa ra những chính sách quan trọng, kịp thời về công tác thương binh, liệt sỹ, góp phần ổn định đời sống vật chất và tinh thần cho thương binh, gia đình liệt sỹ.
Ngày 16/02/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chính thức ký Sắc lệnh số 20/SL “Quy định chế độ hưu bổng, thương tật và tiền tuất tử sĩ”. Đây là văn bản pháp quy đầu tiên khẳng định vị trí quan trọng của công tác thương binh, liệt sỹ và thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đến thương binh, bệnh binh và gia đình liệt sỹ.
Tháng 6/1947, đại biểu của Tổng bộ Việt Minh, Trung ương Hội phụ nữ Cứu quốc, Trung ương Đoàn thanh niên Cứu quốc, Cục Chính trị quân đội quốc gia Việt Nam, Nha Thông tin Tuyên truyền và một số địa phương đã họp tại Đại Từ (Bắc Thái) để bàn về công tác thương binh, liệt sỹ và thực hiện Chỉ thị Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn một ngày làm ngày Thương binh – Liệt sỹ. Tại cuộc họp này các đại biểu đã thống nhất chọn ngày 27/7 là ngày “Thương binh toàn quốc”. Từ đó hằng năm cứ vào dịp này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đều gửi thư, quà thăm hỏi, động viên, nhắc nhở mọi người phải biết ơn và hết lòng giúp đỡ thương binh, gia đình liệt sỹ. Đặc biệt, từ sau Chiến thắng của Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh càng quan tâm hơn đến công tác thương binh, liệt sỹ.
Giai đoạn từ năm 1954 tới nay
Từ tháng 7/1955, Đảng và Nhà nước ta quyết định đổi “Ngày Thương binh toàn quốc” thành “Ngày Thương binh – Liệt sỹ” để ghi nhận những hy sinh lớn của đồng bào, chiến sĩ cả nước cho chiến dịch lịch sử của toàn dân tộc.
Sau ngày giải phóng miền Nam (30/4/1975), theo Chỉ thị 223/CT-TW, ngày 08/7/1975 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, từ năm 1975, ngày 27/7 hằng năm chính thức trở thành “Ngày Thương binh – Liệt sỹ” của cả nước.
